ΠΟΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

 Γράφει η ιατρός Ζωή Νίτσα*

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί έναν από τους συχνότερους καρκίνους στις γυναίκες. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον μία στις 10 γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού στη ζωή της. Επίσης, έχει καταγραφεί παγκοσμίως ετήσια αύξηση  των νεοεμφανιζόμενων περιστατικών καρκίνου του μαστού  σε ποσοστό 0.5%. Ο καρκίνος του μαστού είναι η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τον καρκίνο του πνεύμονα στις γυναίκες. Είναι γεγονός ότι μία στις 39 γυναίκες, ποσοστό 2,6%, θα χάσει την ζωή της από τον καρκίνο του μαστού.

Κρίνεται λοιπόν ότι η επαρκής ενημέρωση, σε θέματα που αφορούν τον καρκίνο του μαστού είναι  απαραίτητη. Στον παρακάτω σύνδεσμο παρατίθενται  οδηγίες πρόληψης ενάντια στον καρκίνο του μαστού ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και την ομάδα υψηλού ή χαμηλού κινδύνου  που ανήκει το άτομο.  

https://kozanimedia.gr/archives/525628#.YCasv6QzbIU 

Αυτό που καθορίζει την ομάδα στην οποία ανήκει το άτομο (υψηλού ή χαμηλού κινδύνου) είναι η ύπαρξη ή όχι παραγόντων κινδύνου. Αυτοί χωρίζονται σε μεταβλητούς, ( το άτομο  μπορεί να τους αποφύγει) και σε αμετάβλητους (δεν αποφεύγονται και είναι  μη αναστρέψιμοι)

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους μεταβλητούς παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού, πατήστε στον κάτωθεν σύνδεσμο. 

https://kozanimedia.gr/archives/536642#.YCawaKQzbIU 

 

Παρακάτω παρατίθενται οι αμετάβλητοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες. 

•        Ηλικία. Με την πάροδο του χρόνου, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται. Οι γυναίκες άνω των 55 ετών αποτελούν την πρώτη ηλικιακή ομάδα που προσβάλλει πιο συχνά ο καρκίνος. 

•        Πυκνός μαζικός (μαστικός) αδένας. Οι γυναίκες με πυκνότερο μαστό σε σχέση με τον μέσο όρο, έχουν 1,5 με 2 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού. Επιπλέον, εξαιτίας του πυκνού μαζικού αδένα κατά τον μαστογραφικό έλεγχο στις γυναίκες αυτές , η πιθανότητα να διαφύγουν ύποπτα σημεία είναι αυξημένη. Για να μειωθεί αυτή η πιθανότητα, το υπερηχογράφημα μαστών θα συμπληρώσει τον έλεγχο. 

•        Μεταλλάξεις σε γονίδια. Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε σε γνωστά γονίδια που όμως έχουν μεταλλαχθεί. Τα μεταλλαγμένα γονίδια κληρονομούνται από τον έναν ή και τους δύο γονείς. Σύμφωνα με το  American Cancer Society, το 5-10% των περιπτώσεων του καρκίνου του μαστού, προέρχονται από γονιδιακές μεταλλάξεις σε συγκεκριμένα γονίδια. Κάποια από τα γονίδια αυτά είναι το BRCA1 και το BRCA2. Καθώς επίσης, με μικρότερο βαθμό συσχέτισης συγκριτικά με τα BRCA γονίδια, τα γονίδια ΑΤΜ, ΤP53,CHEK2, PTEN, CDH1, STK11, PALB2 αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Τέλος, υπάρχουν και άλλα γονίδια που οι μεταλλάξεις τους αυξάνουν τον κίνδυνο, βέβαια σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τα προηγούμενα.

Η εξέταση, για να ελεγχθεί ένα άτομο για γονιδιακές μεταλλάξεις, λέγεται γονιδιακός έλεγχος. 

•        Ατομικό ιστορικό με καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες που έχουν αναπτύξει καρκίνο του μαστού, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν έναν δεύτερο καρκίνο στον άλλον μαστό, ή στον ίδιο μαστό σε διαφορετικό τμήμα. 

•        Ατομικό ιστορικό με ακτινοθεραπεία στην περιοχή κοντά στο στήθος (πχ στο θώρακα, στον τράχηλο, το πρόσωπο) σε ηλικία μικρότερη των 40 ετών. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν γυναίκες που στο παρελθόν, υπεβλήθησαν σε ακτινοθεραπεία στην περιοχή πχ για λόγους όπως  λέμφωμα (Hodgkin ή μη-Hodgkin) ή άλλους τύπους καρκίνου. Όσο μικρότερη είναι η ηλικία της γυναίκας κατά την οποία γίνεται η ακτινοθεραπεία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. 

•        Ατομικό ιστορικό καλοήθων  οντοτήτων του μαστού. Δεν αυξάνουν όλες οι καλοήθειες του μαστού τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου . 

Αυτές  που αυξάνουν ελαφρώς  τον κίνδυνο είναι:

• Πολλαπλά θηλώματα μαστού
• Ακτινωτή ουλή του μαστού
• Ινο-αδένωμα μαστού
• Σκληρυντική αδένωση του μαστού
• Συνήθης υπερλασία των πόρων χωρίς ατυπία. 

Οντότητες που  αυξάνουν κατά 4 με 5 φορές τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι η άτυπη υπερπλασία των πόρων (ADH) και η άτυπη λοβιακή υπερπλασία (ALH). 

Το λοβιακό in situ καρκίνωμα, παρόλο που ονομάζεται καρκίνωμα, αποτελεί καλοήθεια, αυξάνει όμως τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού κατά 7 με 12 φορές. 

•        Οικογενειακό ιστορικό με καρκίνο μαστού. Εάν ένα άτομο έχει   συγγενικό πρόσωπο πρώτου βαθμού (μητέρα, αδελφή, κόρη) με ιστορικό καρκίνου του μαστού, τότε ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου  διπλασιάζεται. Εάν το άτομο έχει δύο συγγενικά πρόσωπα πρώτου βαθμού με ιστορικό καρκίνου του μαστού, τότε ο κίνδυνος ανάπτυξης της νόσου αυξάνεται κατά τρεις φορές (τριπλασιάζεται). Τα άτομα που έχουν  πατέρα ή αδερφό με ιστορικό καρκίνου του μαστού, έχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του μαστού. 

Το 15% των γυναικών με καρκίνο του μαστού ανήκουν σε αυτή την κατηγορία, έχουν δηλαδή θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του μαστού.

•        Έναρξη εμμηνορρυσιακού κύκλου πριν την ηλικία των 12ετων.    Η έναρξη του εμμηνορρυσιακού κύκλου  πριν από την ηλικία των 12 ετών σημαίνει μεγαλύτερο αριθμό εμμηνορρυσιακών κύκλων στη ζωή άρα μεγαλύτερη έκθεση σε ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Η έκθεση αυτή  αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

•        Εμμηνόπαυση μετά την ηλικία των 55 ετών.  Η εμμηνόπαυση μετά την ηλικία των 55 ετών σημαίνει μεγαλύτερο αριθμό εμμηνορρυσιακών κύκλων στη ζωή της γυναίκας , συγκριτικά με εμμηνόπαυση πριν την ηλικία των 55. Μεγαλύτερος αριθμός εμμηνορρυσιακών κύκλων όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω σημαίνει  μεγαλύτερη έκθεση σε ορμόνες, όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη, η οποία  αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. 

• Το ύψος του ατόμου. Μελετητές παρατήρησαν πως οι γυναίκες που έχουν μεγάλο ύψος (δεν προσδιορίζεται αριθμητικά το όριο) έχουν  μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, συγκριτικά με   γυναίκες χαμηλότερου ύψους.  Τα αίτια σε ότι αφορά στο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού λόγω της διαφοράς του ύψους των γυναικών δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.

Τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δεν είναι  βέβαιο ότι θα αναπτύξουν καρκίνο του μαστού. Έχουν όμως αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο και για αυτό το λόγο, η εξατομικευμένη πρόληψη είναι αναγκαία.  

 

ΠΗΓΕΣ

American Cancer Society

Breast Cancer Organization

 

*Ζωή Νίτσα, Ειδικευόμενη Ιατρός Γενικής Χειρουργικής στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»

Βασικές Σπουδές: Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης , Medicine in University of Antwerp 

Master of Clinical and Surgical Anatomy 

Master of Pelvic Surgery