ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΓΕΝΕΣΗ

 Γράφει η ιατρός Ζωή Νίτσα*

Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών αποτελεί επίσημα έναν καρκινογόνο παράγοντα. Συμπεριελήφθη στη λίστα των καρκινογόνων το 2000 από το National Toxicology Program. Συγκεκριμένα, αποτελεί έναν από τους τρεις πιο σοβαρούς αναστρέψιμους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου. Το κάπνισμα και το αυξημένο σωματικό βάρος αποτελούν τους άλλους δύο.

Η χρήση αλκοόλ έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει την επικινδυνότητα για την ανάπτυξη καρκίνου της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του λάρυγγα, του οισοφάγου, του ήπατος, του μαστού και του παχέος εντέρου. Επίσης, το αλκοόλ πιθανόν να σχετίζεται και με τον καρκίνο του στομάχου όπως και με άλλους τύπους καρκίνου, ακόμη όμως δεν έχει αποδειχθεί.

Η καρκινογόνος ουσία που ανευρίσκεται στα αλκοολούχα ποτά είναι η αιθανόλη. Η ποσότητα της αιθανόλης είναι σχεδόν ίδια σε όλα τα είδη ποτών (μπίρα, κρασί κλπ). Εκτός από τα πιο «βαριά» ποτά που περιέχουν μεγαλύτερες ποσότητες. Συνολικά, αυτό που αυξάνει περισσότερο τον κίνδυνο είναι η ποσότητα που καταναλώνει το άτομο και όχι το είδος του ποτού που καταναλώνει.  Ακόμη και μικρή κατανάλωση αλκοόλ, στον καρκίνο του μαστού, αυξάνει τον κίνδυνο για εκδήλωση της νόσου, εξαιτίας της αύξησης των επιπέδων των οιστρογόνων που προκαλεί.  (Τα οιστρογόνα επιβαρύνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού).

Η αιθανόλη στο σώμα μεταβολίζεται σε ακεταλδεϋδη, η οποία προκαλεί βλάβες (μεταλλάξεις) στο γενετικό υλικό των κυττάρων και αποτελεί καρκινογόνο ουσία, σύμφωνα με το National Toxicology Program . (Γενετικές μεταλλάξεις, έχουν ανευρεθεί σε λεμφοκύτταρα στο αίμα αλκοολικών ατόμων). 

Ποτά χωρίς αλκοόλ (πχ μπίρα χωρίς αλκοόλ), μπορούν επίσης να προκαλούν γενετικές μεταλλάξεις (που οδηγούν σε καρκινογένεση) στα άτομα που τα καταναλώνουν. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποδοθεί στις αρωματικές ουσίες που προστίθενται. Οι καρκινογόνες ουσίες που ανευρίσκονται, εκτός της ακεταλδεϋδης, είναι οι νιτροζαμίνες, η αφλατοξίνη, η ουρεθάνη, και οι αρσενικές ενώσεις.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι και μηχανισμοί μέσα από τους οποίους το αλκοόλ προκαλεί καρκινογένεση, κάποιοι παραμένουν μέχρι σήμερα άγνωστοι. Ένας τρόπος είναι ότι μπορεί να αυξήσει το σωματικό βάρος (το οποίο αποτελεί παράγοντα κινδύνου). Ένας άλλος είναι ότι εμποδίζει τις θρεπτικές ουσίες όπως φολικό οξύ, να απορροφηθούν από τον οργανισμό, αποδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου. Επίσης, μειώνει την ικανότητα των κυττάρων να επιδιορθώνει τις βλάβες που προκαλούνται στο γενετικό τους υλικό. 

Τέλος, το αλκοόλ εκτός από τον καρκίνο, προκαλεί και άλλου είδους παθολογικές οντότητες, είτε αυτές είναι άμεσες (μέθη), είτε απώτερες (εθισμός, κίρρωση ήπατος κλπ). Το American Cancer Society προτείνει την μη κατανάλωση αλκοόλ. Για τα άτομα όμως που επιλέγουν να καταναλώνουν αλκοόλ,  προτείνει όσον αφορά τους άνδρες, να μην καταναλώνουν περισσότερο από δύο ποτά ημερησίως και όσον αφορά τις γυναίκες να μην ξεπερνούν το ένα ποτό ημερησίως. 

 

*Ζωή Νίτσα, Ειδικευόμενη Ιατρός Γενικής Χειρουργικής στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο»

Βασικές Σπουδές: Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης , Medicine in University of Antwerp 

Master of Clinical and Surgical Anatomy 

Master of Pelvic Surgery